Uzroci steriliteta kod muškaraca se uglavnom odnose na uzroke i faktore koji utiču na pojavu anomalijskih oblika spermatozoida. To mogu biti uzroci:
- Seksološke prirode- rijetke ejakulacije i starenje spermatozoida ili isuviše česte ejakulacije koje dovode do izbacivanja nezrelih i još neplodnih formi spermatozoida.
- Psihički uzroci – neuroze, psihoze.
- Fizičko-hemijski faktori – prekomjerna toplota negativno djeluje na spermatogenezu, odnosno izaziva teške poremećaje; zatim enormna hladnoća; varikocela, ektopija testisa, radijacija.
- Nutritivni faktori – po nekim autorima nedostatak vitamina A i E kao i cinka utiče na spermatogenezu i sposobnost spermatozoida.
- Imunološki faktori – postojanje autoantitjela kod polispermije.
- Toksični uzroci – dokazano je postojanje uticaja ljekova, alkohola, droga.
- Teška opšta stanja.
- Hiperfunkcija hipofize kod muškarca.
- Infekcija spermatičnih puteva.
- Razlozi muškog steriliteta mogu biti i genetskog porekla, hormonske prirode, infektivne… Poznat je i slučaj nepostojanja spermatozoida u ejakulatu, odn. azoospermija, gde je uzrok nedostatak hormona kao i različite anomalije u funkciji i razvoju testisa.
- Polno prenosive bolesti – ponovljeni slučajevi hlamidije ili gonoreje često se dovode u vezu sa muškom neplodnošću, kao i papiloma virus koji izaziva nastanak polnih bradavica.
- Zauške – kada se zauške jave nakon puberteta, u 25 % slučajeva oštećuju testise i uzrokuju neplodnost kod muškaraca.
- Radioterapija – visoke doze zračenja u regijama oko testisa ubijaju matične ćelije koje proizvode spermatozoide. Takođe, u slučajevima kada je zračnom terapijom obuhvaćen mozak, može doći do oštećenja hipofize koja signalizira testisima da proizvode hormone. Bilo koji od ovih signala može biti uzročnik za sterilitet kod muškaraca.
- Narkotici i alkohol – upotreba droga (uključujući i marihuanu) može značajno smanjiti kvalitet sperme za čak 50 %. Prekomjerno konzumiranje alkoholnih pića.
UZROCI NEPLODNOSTI KOD ŽENA MOGU BITI RAZLIČITE PRIRODE DOK KOD MUŠKARACA SE UGLAVNOM ODNOSE NA UZROKE I FAKTORE KOJI UTIČU NA POJAVU ANOMALIJSKIH OBLIKA SPERMATOZOIDA.
Uzroci steriliteta kod oba pola:
- Nepravilna ishrana uzrokuje neplodnost kod žena i muškaraca – dugotrajni disbalans u unošenju važnih nutritijenata i hranljivih materija, vitamina i minerala kroz ishranu nepovoljno se odražava na reproduktivni sistem. Manjak svježeg povrća i voća u svakodnevnoj ishrani kao i integralnih žitarica i leguminoza i to tokom dužeg perioda kod muškaraca može da izazove bolest koja se zove oligospermija, zbog nedostatka važnih vitamina i minerala. Takođe, iscrpljujuće dijete kojima se neke žene podvrgavaju mogu narušiti hormonalnu ravnotežu i uzrokovati neredovan ciklus ili čak amenoreju.
- Nedovoljna fizička aktivnost uzrokuje bračni sterilitet – poznato je da umjerena i dozirana rekreacija popravlja opšte stanje organizma i zdravlje, sprječava gojaznost i oslobađa nas od negativnih efekata koje uzrokuje stres. Kod muškaraca, svakodnevni dobar trening povećava nivo testosterona za oko 30%.
- Gojaznost – prekomjerna tjelesna težina često pospješuje impotenciju, dok kod žena povećava nivo estrogena što ima negativan uticaj na ovulaciju i može uzrokovati nastanak cista na jajnicima. Mnoge studije pokazuju da dijete s bogatim sadržajem omega-3 masnih kiselina, pravilnim balansom proteina i ugljenih hidrata i adekvatnim unosom vitamina kroz voće i povrće – poboljšavaju plodnost i povećavaju šanse za začeće te smanjuju mogućnost za neplodnost kod žena.
