Najčešći uzročnici za sterilitet kod žena su:
- Starost – plodnost kod žena počinje da opada nakon 35. godine i tada dolazi do smanjenja broja i kvaliteta jajnih ćelija, što otežava oplodnju. Takođe, prisutna je i tendencija ranog ulaženja u perimenopauzu, kada se smanjuje nivo hormona i ciklus postaje neredovan.
- Loš tajming odnosa može uzrokovati neplodnost kod žena – ukoliko se spontanim odnosima ne dolazi do željene trudnoće, vreme je za izračunavanje plodnih dana i „tempiranja“ seksa u tom periodu. Pošto je ova metoda često i dosta neprecizna, preporuka je da se koriste testovi i da se mjeri bazalna temperatura.
- Fizički uzroci – izostanak ovulacije,nepredvidiva i neredovna menstruacija, endometrioza, začepljenje jajnika, policistični jajnici. Takođe i kod muškaraca su mogući brojni fizički uzročnici, koji smanjuju broj i pokretljivost spermatozoida i samo su neki od mnogih stanja koji negativno utiču na našu plodnost. Za detaljnu i tačnu dijagnozu potrebno je konsultovati lekara specijalistu.
- Sterilitet organskog, genitalnog porijekla – obuhvata uzroke neplodnosti koji su posljedica stečenog ili urođenog oštećenja, jajovoda, materice, grlica materice i vagine, pri čemu je najčešće oštećenje jajovoda (30%), potom endometrioza (26%), anomalije materice nastale u njenom razvoju (8%) i oštećenje grlića materice (2%).
- Hormonsko-funkcionalni uzroci (u 25% slučajeva kod žena), koji podrazumjevaju poremećaj ili izostanak ovulacije i menstruacije, kao i sindrom policističnih jajnika.
- Sterilitet ekstragenitalnog porekla (2-3%), koji predstavlja poremećaj rada drugih endokrinih žljezda kao što su tireoidna, nadbubrežna, hipotalamus, hipofiza i bubrezi, ekstremna gojaznost itd.
- Imunološki uzroci steriliteta (3-5%) – imunizacija žene ili muškarca na antigene spermatozoida, što kao posljedicu ima stvaranje antispermatozoidnih antitijela koji sprječavaju prodor spermatozoida prema jajnoj ćeliji.
- Neobjašnjeni uzroci steriliteta (5%)- slučajevi neplodnosti gdje se nije mogao otkriti uzrok ali neplodnost traje duži niz godina.
Uzroci steriliteta kod oba pola:
- Nepravilna ishrana uzrokuje neplodnost kod žena i muškaraca – dugotrajni disbalans u unošenju važnih nutritijenata i hranljivih materija, vitamina i minerala kroz ishranu nepovoljno se odražava na reproduktivni sistem. Manjak svježeg povrća i voća u svakodnevnoj ishrani kao i integralnih žitarica i leguminoza i to tokom dužeg perioda kod muškaraca može da izazove bolest koja se zove oligospermija, zbog nedostatka važnih vitamina i minerala. Takođe, iscrpljujuće dijete kojima se neke žene podvrgavaju mogu narušiti hormonalnu ravnotežu i uzrokovati neredovan ciklus ili čak amenoreju.
- Nedovoljna fizička aktivnost uzrokuje bračni sterilitet – poznato je da umjerena i dozirana rekreacija popravlja opšte stanje organizma i zdravlje, sprečava gojaznost i oslobađa nas od negativnih efekata koje uzrokuje stres. Kod muškaraca, svakodnevni dobar trening povećava nivo testosterona za oko 30%.
- Gojaznost – prekomjerna tjelesna težina često pospješuje impotenciju, dok kod žena povećava nivo estrogena što ima negativan uticaj na ovulaciju i može uzrokovati nastanak cista na jajnicima. Mnoge studije pokazuju da dijete s bogatim sadržajem omega-3 masnih kiselina, pravilnim balansom proteina i ugljenih hidrata i adekvatnim unosom vitamina kroz voće i povrće – poboljšavaju plodnost i povećavaju šanse za začeće te smanjuju mogućnost za neplodnost kod žena.
